Çocuklarda Uyku Düzeninin Oluşturulması
Uykunun insan bedeni üzerinde çeşitli işlevleri vardır. Bunlardan en önemlisi onarım ve yeni bir güne hazırlanmasıdır. Uyku sırasında metabolizma hızı azalmakta ve böylelikle enerji korunmaktadır. Uyku bebek ve çocukların temel gereksinimlerinden biridir. Büyüme hormonlarının salgılanışı uykuda arttığı için onların büyümesinde ve sağlıklı olmasında önemli bir işleve sahiptir.
Yeni doğan bebekler, 24 saatlik günün %75’ini uykuda geçirir. Gün boyunca çoğunlukla kısa süreli dilimler halinde yaklaşık 8 uyku dönemleri olur. Uyku uzunluğu bebekten bebeğe değişir. Yeni doğanlar tipik olarak her seferinde 2-4 saat arasında değişen süreceler boyunca uyurlar. Herhangi bir 24 saatlik dönem içinde 11-21 saat arasında değişebilir. Bebekler, 6. Ayda 24 saatin yaklaşık %50’sini uykuda geçirirler. Doğumdan 6 yaşa kadar olan ortalama uyku ihtiyacı, aşağıdaki tabloda verilmiştir.
GECE | GÜNDÜZ | |
1 Haftalık | 8 Saat | 8 Saat 30 Dakika |
4 Haftalık | 6 Saat 45 Dakika | 8 Saat 45 Dakika |
3-4 Aylık | 5 Saat | 10 Saat |
6 Aylık | 4 Saat | 10 Saat |
9 Aylık | 2 Saat 45 Dakika | 11 Saat 15 Dakika |
1 Yaş | 2 Saat 30 Dakika | 11 Saat 30 Dakika |
1.5 Yaş | 2 Saat | 11 Saat 30 Dakika |
2 Yaş | 1 Saat 15 dakika | 11 Saat 45 Dakika |
3 Yaş | 1 Saat | 11 Saat |
4 Yaş | 11 Saat 30 Dakika | |
5 Yaş | 11 Saat | |
6 Yaş | 10 Saat 45 Dakika |
Çocuklarda 6 yaşına kadar uyku ihtiyacı
NOT: Her çocuk biriciktir. Uyku ihtiyacı çocuktan çocuğa değişiklik gösterebilir.
Çocuklarda uyku düzensizliklerinin nedenleri:
• Bebeklik yıllarında düzenli uyku alışkanlığının kazanılmamış olması,
• Korku ve heyecan veren yaşantılar, duygusal etkenler,
• Uyku öncesi korku uyandıran ya da saldırgan içerikli film izlemek
• Aile içinde ortaya çıkan çatışma ve tartışmalar çocukta korku ve heyecan duygusu uyandırarak, duygusal gerilim yaratarak uyumasını güçleştirmektedir,
• Aile içindeki sıkıntılı, güvensiz ve sevgisiz ortam, çocuğun yaşadığı terk edilmişlik duyguları, karanlıktan korkma vb. korkular, anne babanın kardeşler arasında ayrım yapması, evi terk edeceğini söylemesi gibi nedenlerle kaygı yaşaması,
• Çocuğun yatma saatine yakın alınan yeni bir oyuncağın uyku saatinde verilmesi,
• Uyku saatine yakın aşırı hareketli oyunlar oynamak, çocuğu gerginleştirerek uyumasını zorlaştıracak kadar aşırı yorulması da çocuğun uykusunu kaçırabilir.
Uykunun Düzenlenmesinde Yöntemler:
• Çocukta düzenli bir uyku alışkanlığı oluşturmak için dengeli bir duygusal ortamda kararlı ve tutarlı bir tutumla davranılması gerekir,
• Her akşam aynı saatte yatırılmalıdır,
• Uyku zamanı geldiğinde yatağa girmeye hazırlanma ve uyumaya ilişkin yarım saatlik kısa bir rutin öğrenmesi,
• Kendi odasında yalnız başına yatmaya alıştırılmalıdır. Çocukta terk edilmişlik ve güvensizlik duygusunun giderilmesi için bu alıştırma sürecinde çocuk uyuyana kadar odasında beklenmeli ya da bir süre çocuğun odasında başka bir kanepede yatılmalıdır,
• Bir süre odasında kalarak kitap ve masal okumak, anlatmak,
• Çocuğun uyumadan aldığı besinler önemlidir. Çok aç ya da aşırı beslenmiş olmamalı,
• Çocukların dinlenme ihtiyacına ve yaşına göre bir yatma saati belirlenmelidir,
• Çocukları yatmaya hazırlamak için onları gevşetecek, sakinleştirecek bir takım faaliyetler hazırlanmalıdır,
• Çocuk küçükken, uyur halde evde bırakıp gidilmemelidir. Uyandığı zaman kendisinin bırakılıp gidildiği sanısına kapılabilir. Büyük çocuklarda ise nereye gidileceği önceden söylenmelidir.